Droga Królewska - Niegdyś Drogą Królewską, dziś oznakowaną trasą turystyczną, z przedmieścia Kleparz podążały poselstwa i pochody na Wawel. Za Barbakanem i pomnikiem Grunwaldzkim widać kościół św. Floriana, ufundowany w 1185 r. Jego dzisiejszy kształt pochodzi z II połowy XVII w. Kościół spełniał rolę kolegiaty uniwersyteckiej, przed nim rektor i senat witali monarchów przybywających na koronację, którzy potem przejeżdżali Floriańską, rynkiem i Grodzką do katedry.
Brama Floriańska i Barbakan - Obie budowle, wraz z sąsiednimi basztami: Pasamoników, Stolarską i Ciesielską, są pozostałością potężnych średniowiecznych fortyfikacji, które tworzyły trzykilometrowy pas podwójnych murów wzmocnionych 47 basztami, 7 bramami i fosą. Na miejscu zburzonych w I połowie XIX w. fortyfikacji założono olbrzymi ogród - okalające całe miasto Planty.
Brama Floriańska istniała już w I połowie XIV w. Wtedy właśnie powstał jej kamienny czworoboczny korpus, do którego w XV w. dobudowano górną ceglaną część, a jeszcze później dodano niski hełm o miękkich falistych formach. Wysokość bramy do gałki hełmu wynosi 34,5 m.
Stojący nieopodal Barbakan to unikatowa w skali europejskiej budowla tego typu, prawdziwy fenomen architektury militarnej. Wzniesiono go w latach 1498-1499 w obawie przed inwazją turecką. Gotycki obiekt, o grubości murów przekraczającej 3 m, miał siedem wieżyczek i otwory dla artylerii, skąd rażono wojska nieprzyjaciela. Mógł też być broniony ogniem broni palnej z murów przy Bramie Floriańskiej, z którą łączyła go długa szyja. Otoczony fosą szeroką na 24 m i głęboką na 3,5 m, był właściwie nie do zdobycia, aż do XIX w.
Teatr im. Juliusza Słowackiego - Zboczywszy nieco w stronę dworca kolejowego, dochodzi się do imponującego wielkością i architektonicznym rozmachem Teatru, wzniesionego w latach 1891-1893.
W środku na uwagę zasługuje przede wszystkim wspaniała kurtyna ofiarowana teatrowi w 1894 r. przez Henryka Siemiradzkiego, na której artysta przedstawił alegoryczne i symboliczne postacie związane ze sztuką teatralną. Przed budynkiem stoi pomnik Aleksandra Fredry, pierwszego patrona teatru.
Teatr Słowackiego był miejscem wielu ważnych wydarzeń kulturalnych w Polsce. W 1896 r. doszło w nim do pierwszego na ziemiach polskich pokazu filmowego, a 19 marca 1901 r. odbyła się prapremiera "Wesela" Wyspiańskiego.
Muzeum Czartoryskich - Jedno z najstarszych i najcenniejszych muzeów w Polsce chlubi się wspaniałą kolekcją malarstwa, której ozdobą są takie arcydzieła jak "Dama z gronostajem" Leonarda da Vinci czy "Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem" Rembrandta. Na uwagę zasługują ponadto bogate zbiory porcelany miśnieńskiej i włoskich fajansów, bała broń, rzymskie sarkofagi, średniowieczna biżuteria. Osobne miejsce zajmują pamiątki narodowe po wybitnych Polakach: Janie III Sobieskim, Tadeuszu Kościuszce, księciu Józefie Poniatowskim czy generale Henryku Dąbrowskim.
Ulica Floriańska - Podążając tropem monarchów, warto wstąpić do świątyni modernistycznej bohemy - kawiarni Jama Michalika, w której narodził się legendarny kabaret Zielony Balonik (Floriańska 45). Dalej trasa biegnie obok XVI-wiecznego domu Jana Matejki (nr 41; muzeum) i najstarszego w kraju hotelu - Pod Różą (nr 14), w którym pokoje zajmowali car Aleksander I i Franciszek Liszt (łaciński napis nad bramą głosi w przekładzie polskim: "Niech dom ten przetrwa w tak odległe lata, dopóki mrówka morza nie wypije, a żółw całego nie obieży świata"). Po drodze mija się również dom Kmitów albo Amandich o renesansowych obramowaniach okiennych (nr 13), dom Pod Aniołkiem (nr 11), miejsce narodzin komediopisarza Michała Bałuckiego, autora m.in. piosenki "Góralu, czy ci nie żal...", dom Pod Matką Boską (nr 7) z wczesnobarokową figurą Madonny z Dzieciątkiem w niszy na fasadzie oraz dom Pod Murzyny (nr 1), zwany ze staropolska Pod Etiopy, gdzie w XVI w. była apteka i spotykali się krakowscy protestanci.
Rynek Główny - Z ul. Floriańskiej wchodzi się na salon Krakowa - największy średniowieczny rynek Europy. Kwadratowy plac o wymiarach 200 na 200 m wytyczono podczas lokacji miasta w 1257 r., już po wzniesieniu kościołów Mariackiego i św. Wojciecha, o czym świadczy ich "krzywe" ustawienie w stosunku do boków rynku. Potem zbudowano Sukiennice, ratusz, po którym pozostała XIV-wieczna gotycka wieża, i piękne kamienice.
Sukiennice - W sukiennicach zaczęto handlować już w XIII w. Liche budy zastąpiono w latach 1556-1559 reprezentacyjnym renesansowym gmachem ozdobionym maszkaronami i attyką polską. Pod koniec XIX w. dodano neogotyckie arkady.
Na piętrze mieści się Galeria Sztuki Polskiej XIX w. (wejście od strony kościoła Mariackiego). Zalążkiem wspaniałej kolekcji był obraz "Pochodnie Nerona" Henryka Siemiradzkiego, podarowany miastu przez artystę w 1879 r. Dziś oprócz płócien Siemiradzkiego w Sukiennicach są m.in. dzieła Matejki, Michałowskiego, Rodakowskiego, Grottgera, Gierymskiego, Chełmońskiego i Podkowińskiego.
Kościół św. Wojciecha - Fundamenty tej malutkiej świątyni są prawdopodobnie najstarsze w mieście. Kościółek istniał już w XI w., a może wcześniej, bo - jak pisze Długosz - w miejscu tym miał głosić kazania św. Wojciech. Zwrócona ku "Jaszczurom" romańska ściana przetrzymała atak Mongołów pod wodzą Batu Chana w 1241 r. Wnętrze, poniżej poziomu gruntu, stanowi przekrój warstw krakowskiego rynku, narastających od tysiąca lat. Warto zwrócić uwagę na XV-wieczny krucyfiks na belce tęczowej z Chrystusem o prawdziwych włosach.
Kościół Mariacki - Ufundowana w 1222 r. świątynia krakowskiego mieszczaństwa jest jedną z najpiękniejszych gotyckich katedr w Polsce. Po renowacji na nowo olśniewa polichromia Matejki, oryginalne witraże z XIV i XV w., ołtarze, rzeźby, liczne tablice, herby i epitafia pozostawione przez pokolenia.
Klejnotem kościoła jest imponujący (13 m wysokości i 11 m szerokości) gotycki ołtarz Wita Stwosza, wyrzeźbiony w latach 1477-1489. Wspaniale polichromowany,otwierany jest uroczyście tuż przed 12:00. Doliczono się w nim 200 rzeźbionych figur mierzących od 3 cm do 3 m. Centralnym punktem dzieła jest scena zaśnięcia NMP i wniebowzięcia. Na bocznych skrzydłach przedstawiono sceny z życia Marii i Chrystusa, a między figurami św. Wojciecha i św. Stanisława - koronację Matki Boskiej.
Malutki, urokliwy pl. Mariacki między kościołem Mariackim a kościołem św. Barbary w średniowieczu był cmentarzem, na którym w karnawale urządzano tańce. Późnogotycka kaplica Chrystusa w Ogrojcu na zewnątrz kościoła św. Barbary pochodzi z pracowni Wita Stwosza, a secesyjno-modernistyczna kamienica na rogu rynku zbierała niegdyś nagrody na konkursach architektonicznych. W domu pod nr 9 mieszkał przez jakiś czas Stanisław Wyspiański i tu zaczął pisać "Wesele".
Kamienice wokół rynku - Każda z nich mogłaby opowiedzieć jakąś historię. W kamienicy Szarej pod nr 6, zbudowanej na przełomie XIII i XIV w., mieszkał Henryk Walezy, potem Tadeusz Kościuszko. Pod nr 7 w 1569 r. narodziła się Poczta Państwowa. W XIV-wiecznej kamienicy Pod Jaszczurami (nr 8), nakrytej dziewięciopolowymi sklepieniami gotyckimi, istniał od czasów Tyrmanda znany ośrodek kultury studenckiej: urządzano konkursy jednego wiersza, przeglądy poezji śpiewanej, później koncerty rockowe. Pod nr 9 (kamienica Bonerowska) w 1605 r. wojewoda Mniszech wydał swą córkę Marynę za Dymitra Samozwańca, później Dymitr został carem, a Maryna carycą Świętej Rusi. Pod nr 15 mieści się słynna restauracja Wierzynek. Nr 17 to kamienica Hetmańska z połowy XIV w. W kamienicy pod nr 27 powstał w 1956 r. kabaret Piwnica pod Baranami.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz